การรักษาความดันโลหิตสูงในผู้ป่วยเบาหวานโดยไม่ใช้ยา

การรักษาความดันโลหิตสูงในผู้ป่วยเบาหวานโดยไม่ใช้ยา

1 อาหาร 
การควบคุมปริมาณเกลือในอาหาร (2-4 กรัมโซเดียม) พบว่าสามารถลด systolic blood pressure ได้ประมาณ 5 mmHg และ diastolic blood pressure ได้ประมาณ 2-3 mmHg 

2 การลดน้ำหนัก 
การลดน้ำหนัก 1 กิโลกรัมทำให้ค่า mean arterial blood pressure ลดลง 1 mmHg การลดน้ำหนักควรใช้วิธีควบคุมอาหารและการออกกำลังกาย สำหรับยาลดน้ำหนักบางชนิดอาจทำให้มีความดันโลหิตสูงได้ 

3 การออกกำลังกาย
การออกกำลังกายปานกลาง (เดินเร็ว 30-45 นาที 3-4 วันต่อสัปดาห์) สามารถทำให้ความดันโลหิตลดลง 4-9 mmHg 

4 การงดการสูบบุหรี่และการดื่มแอลกอฮอล์ในระดับปานกลาง 
อาจมีผลทำให้ความดันลดลง 2-4 mm/Hg 

การดื่มแอลกอฮอล์ระดับปานกลางหรือเหมาะสม คือ 1 ส่วน (exchage) ได้แก่
เบียร์ 1 กระป๋อง (360 ml) 
ไวท์ 2 แก้ว (แก้วละ 100 ml)
วิสกี้ 2 เป้ก (เป้กละ 30 ml) 
 ทำให้ระดับ HDL-C สูงขึ้น แต่ถ้ารับประทานมากเกินไป จะทำให้ตับแข็ง ,ตับอ่อนอักเสบ ไขมันไตรกลีเซอไรต์สูง ระดับน้ำตาลต่ำ และ neuropathy (โรคเส้นประสาท) ซึ่งจำเป็นต้องคำนวณค่าพลังงานด้วย โดยคำนวณเท่ากับ 2 fat exchange


ที่มา การดูแลรักษาเบาหวานแบบองค์รวม สาขาวิชาต่อมไร้ท่อ และ เมตาบอลิสม ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 


 

 

9 วิธีที่ป้องกันโรค

9 วิธีที่ป้องกันโรค 

1 รับประทานอาหารอย่างแชมป์
เพื่อสุขภาพที่ดี ควรหลีกเลี่ยงไขมันอิ่มตัว คอเลสเตอรอล คาร์โบไฮเดรตที่ผ่านการขัดสี(refined carb) น้ำตาล และไขมันทรานส์ อาหารเหล่านี้สามารถก่อให้เกิดการอักเสบเรื้อรัง - กระบวนการที่ร่างกายปกติไปผิดที่สามารถนำไปสู่การเกิดโรคหัวใจ,โรคเบาหวาน และโรคมะเร็งได้ และควรเลือกน้ำมันปรุงอาหารที่ดีและอ่านฉลากก่อนซื้อ 

2 ตรวจสอบคอเลสเตอรอลของคุณ
ความจริงที่รู้จักกันน้อย: อาหารไม่ได้เป็นปัจจัยที่สำคัญที่สุดในการกำหนดระดับคอเลสเตอรอลของคุณ เพียงร้อยละ 20 ของคอเลสเตอรอลของร่างกายของคุณมาจากอาหารของคุณ ในขณะที่อีกร้อยละ 80 จะทำโดยตับของคุณ นั่นเป็นเหตุผลที่เป็นเรื่องยากมากที่จะลดคอเลสเตอรอลผ่านอาหารเพียงอย่าง เดียวและเหตุผลว่าทำไมคุณต้องได้รับการตรวจสอบ โดยค่าคอเลสเตอรอลไม่ควรเกิน 200 mg/dL เรียนรู้วิธีการทำงานของคอเลสเตอรอล

3 ตรวจความดันโลหิตของคุณ
หนึ่งในสามของผู้ใหญ่ชาวอเมริกันมีความดันโลหิตสูงได้รับการวินิจฉัยว่าสูง เมื่อความดันมากกว่า 140/90 อย่างไรก็ตามผู้เชี่ยวชาญกล่าวว่าถ้าคุณยังมีความดันมากกว่า 120/80 คุณยังมีโอกาสเสี่ยงความดันโลหิตสูง วิธีช่วยให้หัวใจของคุณให้ดี โดยการรักษาปริมาณน้ำหนักและลดเกลือและทำกิจกรรมการเคลื่อนไหวของคุณให้มาก ขึ้น

4 ตรวจสอบดัชนีมวลกาย
โดยใช้ น้ำหนัก(กิโลกรัม) หารด้วย ความสูง(เมตร)ยกกำลังสอง เช่น หนัก 60 กิโลกรัม สูง 167 ซม.(หรือ 1.67 เมตร) = 60/1.67x1.67 = 60/2.7889 = 21.5 แสดงว่าปกติ
ผอม Underweight BMI: Less than 18.5 (<18.5)
กำลังดี/ปกติ Ideal BMI: 18.5-25
น้ำหนักเกิน Overweight BMI: 25-30
อ้วน Obese BMI: 30-40
อ้วนมาก Very Obese BMI: Greater than 40 (>40)

5 รักษาระดับน้ำตาลในเลือด
สำหรับสุขภาพเชิงป้องกัน ควรหลีกเลี่ยงโซดา, ลูกอมและขนมหวานที่มีน้ำตาลซึ่งอาจทำให้น้ำตาลในเลือดเพิ่มขึ้น หากคุณมีโรคเบาหวานนี้สามารถสร้างความเสียหายต่อหัวใจ, ไตตาและประสาทของคุณเมื่อเวลาผ่านไป การจัดการน้ำตาลในเลือดเป็นหนึ่งในเจ็ดตัวชี้วัดสำหรับสุขภาพของหัวใจตามที่ สมาคมหัวใจอเมริกัน ตัวชี้วัดเหล่านี้ ทำให้มันมีโอกาสน้อยที่จะได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็ง

6 มีการเคลื่อนไหวออกกำลังกาย
การออกกำลังกายไม่จำเป็นต้องอยู่ในห้องออกกำลังกายหรือสภาพแวดล้อมที่มีโครง สร้าง ผู้เชี่ยวชาญกล่าวว่าความถี่ (ความบ่อย), ความหนัก(วิธีการที่ยาก) และเวลา(นานแค่ไหน) เป็นสิ่งที่สำคัญทำเพียง 30 นาที คุณอาจจะใช้เวลาสั้นและเร็วเดิน 2-3 ครั้งต่อวัน หรือ 10 นาที สามรอบ (15 นาที สองรอบ) ในกิจกรรมที่ทำให้หัวใจของคุณมีความสุข

7 เลิกสูบบุหรี่
ถ้าคุณสูบบุหรี่อาจมีไม่มีทางเลือกอื่น ๆ สิ่งเดียวที่คุณสามารถทำเพื่อช่วยให้สุขภาพของคุณดีขึ้นคือการเลิกสูบบุหรี่ ในขณะที่ผลการศึกษาล่าสุดพบว่าผู้สูบบุหรี่สูญเสียอายุขัยอย่างน้อย 10 ปีเมื่อเทียบกับคนที่ไม่เคยสูบบุหรี่ และพบว่าคนที่เลิกบุหรี่ก่อนอายุ 40 ลดความเสี่ยงของการเสียชีวิตที่เกี่ยวข้องกับการสูบบุหรี่ร้อยละ 90 ลองดูผลกระเปลี่ยนแปลงของร่างกายคุณเมื่อคุณเลิกดูสิครับ

8 นอนหลับให้เพียงพอ
อาหารเกี่ยวข้องโดยตรงกับฮอร์โมน serotonin (ฮอร์โมนแห่งความสงบ) พร้อมกับวิตามินบี 6, บี 12 และกรดโฟลิก ช่วยส่งเสริมการนอนหลับที่ดีต่อสุขภาพ เน้นอาหารของคุณ 3 อย่างได้แก่ คาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน, โปรตีนลีน(โปรตีนที่มีไขมันต่ำ) และไขมันไม่อิ่มตัว การออกกำลังกายเช่น โยคะ ก็ช่วยได้ หรือวิธีอื่น พบว่าผู้ที่ออกกำลังกายจะนอนหลับง่ายถึง 83 % และ ผู้ที่ไม่ออกกำลังกายพบเพียง 56 % (Foundation’s 2013 Sleep in America poll)

9 การตรวจสุขภาพ
ไม่ได้กล่าวเกินจริง: การตรวจสุขภาพสามารถช่วยชีวิตคุณได้ การตรวจสุขภาพได้รับการออกแบบที่จะตรวจจับการเกิดโรคมะเร็งและปัญหาที่ร้าย แรงในระยะแรกๆ เพื่อการรักษาที่ประสบความสำเร็จมากขึ้น มีคำแนะนำการตรวจคัดกรองสำหรับผู้ใหญ่และผู้หญิงโดยเฉพาะ การตรวจที่แตกต่างกันขึ้นอยู่กับประวัติครอบครัวของคุณ บางคำแนะนำการตรวจคัดกรองที่มีการเปลี่ยนแปลงเพื่อให้เหมาะสมกับคุณ อาจพูดคุยปรึกษาแพทย์ของคุณ
อาจมีตกหล่นบ้าง เพิ่มมาบ้าง ลองอ่านดูครับ
credit : health.clevelandclinic.org

Glycemic Index ไกลซีมิคอินเดกซ์

Glycemic Index ไกลซีมิคอินเดกซ์  

     เป็นการวัดการดูดซึมของอาหารเปรียบเทียบกับอาหารมาตรฐาน ถ้าไกลซีมิคอินเดกซ์ เท่ากับ 100 แสดงว่า ดูดซึมได้รวดเร็วเท่าอาหารมาตรฐาน ถ้าไกลซีมิคอินเดกซ์ต่ำ แสดงว่าดูดซึมได้ช้า ถ้าไกลซีมิคอินเดกซ์สูงกว่า 100 แสดงว่าการดูดซึมมากกว่าอาหารมาตรฐาน อาหารที่ควรรับประทานในผู้ป่วยเบาหวานคือ อาหารที่มีไกลซีมิคอินเดกซ์ต่ำ    นอกจากนั้นการรับประทานอาหารที่มี glycemic index สูง ยังทำให้ระดับ HDL ลดลงได้ 

ค่าไกลซีมิคอินเดกซ์ในอาหารประเภทแป้ง (โดยใช้ข้าวจ้าวเป็นอาหารมาตรฐาน) 

ขนมปังขาว                    110 
ข้าวเหนียว                     106  
ข้าวจ้าว                         100
ก๋วยเตี๋ยวเส้นใหญ่            76
ก๋วยเตี๋ยวเส้นหมี่, บะหมี่     75 
มักกะโรนี สะปาเก็ตตี        64-67 
วุ้นเส้น                           63  

 ค่าไกลซีมิคอินเดกซ์ของผลไม้ไทย (โดยใช้น้ำตาลกลูโคสเป็นอาหารมาตรฐาน) 

ทุเรียน          62.4 
สัปปะรด        62.4
ลำใย            57.2 
ส้ม               55.6
องุ่น              53.1
มะม่วง           40.6
กล้วย            38.6  

  จะเห็นได้ว่า การชิมผลไม้ว่าหวานหรือไม่หวานนั้น อาจทำให้เข้าใจผิดว่า ผลไม้นั้นไม่มีปัญหาในการรับประทาน ผลไม้บางอย่างมีรสเปรี้ยวกลบหวานอยู่ ทั้งที่คุณสมบัติในการทำให้น้ำตาลสูงเท่าเทียมกับผลไม้หวาน เช่น สัปปะรด ขณะที่มะม่วงมีรสหวาน แต่ไกลซีมิคอินเดกซ์ไม่สูง ดังนั้นผลไม้ที่ไม่ควรรับประทาน เนื่องจากไกลซีมิคอินเดกซ์สูงได้แก่ ทุเรียน สับปะรด ลำใย เป็นต้น ผลไม้ที่รับประทานได้ประจำ เนื่องจากไกลซีมิคอินเดกซ์ต่ำ ได้แก่ กล้วย มะละกอ เป็นต้น   อาหารพวกแป้งเป็นอาหารที่หลีกเลี่ยงได้ยาก จึงควรรับประทานกลุ่มที่มีไกลซีมิคอินเดกซ์ต่ำกว่าข้าวจ้าว เช่น วุ้นเส้น ,เส้นก๋วยเตี๋ยว, บะหมี่ หลีกเลี่ยงกลุ่มที่มีไกลซีมิคอินเดกซ์สูงกว่าข้าวจ้าว เช่น ข้าวเหนียว ขนมปังขาว เป็นต้น 

ภาพประกอบจาก http://www.urbanhealthnw.com/health-information/health-articles/glycemic-index-what-you-need-to-know

ที่มา การดูแลรักษาเบาหวานแบบองค์รวม สาขาวิชาต่อมไร้ท่อ และ เมตาบอลิสม ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย  

ข้อบ่งชี้การคัดกรองเบาหวาน สำหรับผู้ใหญ่ที่ไม่มีอาการของเบาหวาน

ข้อบ่งชี้การคัดกรองเบาหวาน สำหรับผู้ใหญ่ที่ไม่มีอาการของเบาหวาน

1 อายุ 45 ปี หรือ มากกว่า โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่มีดัชนีมวลกาย (ฺBody Mass Index-BMI) มากกว่าหรือเท่ากับ 25  kg/m2 (ถ้าผลตรวจปกติ ให้ตรวจทุก 3 ปี)
2 อายุน้อยกว่า 45 ปี และน้ำหนักเกิน (BMI มากกว่าหรือเท่ากับ 25 kg/m2) ร่วมกับมีปัจจัยเสี่ยงอื่นต่อการเป็นเบาหวานให้ตรวจคัดกรองบ่อยครั้งขึ้น (ถ้าผลตรวจปกติ ให้ตรวจทุก 1-2 ปี) ได้แก่

ก. ประวัติครอบครัวเป็นเบาหวาน (first degree relative)
ข. การขาดการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอหรือทำงานที่ไม่ได้ออกแรงมาก (physical inactivity)
ค. ประวัติ IGT (impaired glucose tolerance) หรือ IFG (impaired fasting glucose)
ง. ประวัติคลอดทารกน้ำหนักเกิน 4 กก. หรือได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น GDM (Gestational diabetes mellitus)
จ. ความดันโลหิตสูง (มากกว่าหรือเท่ากับ 140/90 mmHg)
ฉ. HDL-Cholesterol น้อยกว่าหรือเท่ากับ 35 mg/dl และ/หรือ Triglyceride มากกว่าหรือเท่ากับ 250 mg/dl
ช. Polycystic ovary syndrome (PCOS) หรือมี acanthosis nigricans
ซ. ประวัติโรคหลอดเลือด (vascular diseases)

ที่มา การดูแลรักษาเบาหวานแบบองค์รวม สาขาวิชาต่อมไร้ท่อ และ เมตาบอลิสม ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย  

การปฏิบัติตัวของผู้เป็นไวรัสตับอักเสบบี แบบฉับพลัน

การปฏิบัติตัวของผู้เป็นไวรัสตับอักเสบบี แบบฉับพลัน 
ที่มา :ไวรัสตับอักเสบบี และ ซี ภัยเงียบใกล้ตัวคุณ 
เรียบเรียงโดย รศ.นพ.ทวีศักดิ์  แทนวันดี 
สาขาวิชาโรคระบบทางเดินอาหาร คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล

          ในผู้ป่วยที่เป็นไวรัสตับอักเสบบีเฉียบพลัน แม้มีอาการมาก อ่อนเพลีย ตาเหลืองตัวเหลือง แต่ส่วนใหญ่จะหายกลับเป็นปกติในเวลารวดเร็ว ในช่วงแรกๆ อาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหารมาก โดยเฉพาะตอนบ่ายๆ อาการจะมากกว่าตอนเย็นๆ นอกจากนั้น จะมีอาการอ่อนเพลียมาก ยิ่งตอนบ่ายๆอาจอ่อนเพลียมากขึ้น 

การรับประทานอาหาร
       ผู้ป่วยสามารถรับประทานอาหารได้ทุกชนิด ในอดีตมักแนะนำให้งดอาหารมัน ดื่มน้ำหวานมากๆ ซึ่งปัจจุบันทราบกันดีว่า ไม่เป็นความจริง
          ในช่วงแรกหากผะอืดผะอมมากอาจลดอาหารมัน หรือ อาหารที่มีกลิ่นคาวๆ ได้ แต่ไม่ได้หมายความว่าอาหารมัน จะทำอันตรายตับ !!!    
           หากอาการอาเจียนหายและไม่เหลืองมาก การรับประทานอาหารมันก็ไม่ได้เป็นอันตรายใดๆ ในขณะที่การดื่มน้ำหวานปริมาณปกติไม่มีอันตรายอะไร แต่หากดื่มกันมากๆ วันละเป็นขวดๆ คงไม่ได้ประโยชน์อะไรและอาจเกิดโทษ เพราะน้ำหวานในปริมาณมากเกินความพอดีเป็นพลังงานส่วนเกิน ร่างกายจะเปลี่ยนเป็น ไขมันเกาะที่ตับ ทำให้ตับโตมากขึ้น จุกแน่นท้องแทน แนะนำให้รับประทานอาหารครบทุกหมู่ อาจแบ่งเป็นมื้อย่อยๆ ตอนเช้าหากพอรับประทานได้ก็ให้รับประทานตุนไว้ก่อน เพราะตอนบ่ายๆอาจเบื่ออาหาร รับประทานได้น้อย 

 ภาพแสดงเซลตับปกติ และ ไขมันเกาะที่ตับ ที่มา http://www.doctortipster.com/21650-possible-etiology-of-alcoholic-fatty-liver-explained.html

           ยาที่อาจจำเป็นต้องใช้ยารักษาตามอาการ เช่น อาเจียนอาจใช้ยาแก้อาเจียนซึ่งแพทย์จัดให้ อาจมีอาการอืดๆจุกชายโครงขวาบ้างจากตับโต บางรายอาจมีอาการปวดเมื่อยบ้าง ในสตรีวัยเจริญพันธุ์ หากไม่ได้เป็นตับอักเสบรุนแรงและท่านรับประทานยาคุมกำเนิดอยู่ไม่จำเป็นต้องหยุดยาเม็ดคุมกำเนิด สำหรับการใช้วิตามินต่างๆไม่มีความจำเป็นแต่ก็ไม่ได้มีอันตรายอะไร สามารถใช้ได้ ตัวอย่าง เช่น วิตามินบำรุงตับทั่วๆไป 
           อย่างไรก็ตาม การใช้ยาสมุนไพรหลายอย่างที่ไม่ทราบส่วนประกอบแน่นอนจำนวนหนึ่ง อาจมีสารกดภูมิต้านทานประเภทสเตอรอยด์ ผสมอยู่ อาจส่งผลเสียรุนแรง แทนที่ร่างกายจะกำจัดเชื้อไวรัสให้หายขาดได้ กลับเป็นตับอักเสบเรื้อรังได้ครับ 

           สำหรับการพักผ่อนหรือการออกกำลังกายอยากจะบอกว่า ผู้ป่วยจะรู้ตัวได้ดีที่สุดครับ เพราะหากยังเพลียมากๆก็ควรพักผ่อนตามสมควร แต่หากไม่เพลียแล้วหรือเริ่มเหลืองลดลงแล้ว ก็คงทำกิจวัตรประจำวันได้ตามความเหมาะสม การออกกำลังกายควรงดไว้จนหายเหลืองและระดับ AST/ALT น้อยกว่า 100 U/L (ยูนิตต่อลิตร) แล้ว

           ผู้ป่วยตับอักเสบบีฉับพลัน ไม่จำเป็นต้องแยกภาชนะหรือห้องน้ำกับคนอื่นๆ อย่างไรก็ตามสิ่งของที่อาจปนเปื้อนเลือด เช่น มีดโกนหนวด กรรไกรตับเล็บ ควรแยกกัน ต้องตรวจภูมิต้านทาน (Anti-HBs/HBsAb) ในคู่สมรสด้วย หากยังไม่มีควรฉีดวัคซีนและระหว่างที่ยังไม่มีภูมิต้านทาน การมีเพศสัมพันธ์ ต้องใช้ถุงยางอนามัย 
    
            โดยทั่วไปกว่าจะมีอาการเป็นปกติในผู้ป่วยตับอักเสบบีฉับพลัน ต้องใช้เวลาหลายสัปดาห์ และมากกว่าร้อยละ 95 จะหายเป็นปกติกำจัดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีออกจากร่างกายได้อย่างถาวร ในผู้ป่วยกลุ่มนี้ ยาควบคุมไวรัสใดๆ ยังไม่มีบทบาทในการกำจัดไวรัสและหากใช้ยาบางอย่าง อาจทำให้ผู้ป่วยทรุดลงในช่วงที่อาการมากๆ เช่น การใช้อินเตอร์เฟอรอน 

Updated : 27 MAY 2016 
By Retromedtech 

Reference Range for Lipid Panel in Adult

Reference Range for Lipid Panel in Adult

LDL Cholesterol
Optimal: Less than 100 mg/dL (2.59 mmol/L); for those with known disease (ASCVD * or diabetes), less than 70 mg/dL (1.81 mmol/L) is optimal
Near/above optimal: 100-129 mg/dL (2.59-3.34 mmol/L)
Borderline high: 130-159 mg/dL (3.37-4.12 mmol/L)
High: 160-189 mg/dL (4.15-4.90 mmol/L)
Very high: Greater than 190 mg/dL (4.90 mmol/L)

Total Cholesterol
Desirable: Less than 200 mg/dL (5.18 mmol/L)
Borderline high: 200-239 mg/dL (5.18 to 6.18 mmol/L)
High: 240 mg/dL (6.22 mmol/L) or higher


HDL Cholesterol
Low level, increased risk: Less than 40 mg/dL (1.0 mmol/L) for men and less than 50 mg/dL (1.3 mmol/L) for women
Average level, average risk: 40-50 mg/dL (1.0-1.3 mmol/L) for men and between 50-59 mg/dl (1.3-1.5 mmol/L) for women
High level, less than average risk: 60 mg/dL (1.55 mmol/L) or higher for both men and women


Fasting Triglycerides
Desirable: Less than 150 mg/dL (1.70 mmol/L)
Borderline high: 150-199 mg/dL(1.7-2.2 mmol/L)
High: 200-499 mg/dL (2.3-5.6 mmol/L)
Very high: Greater than 500 mg/dL (5.6 mmol/L)

Non-HDL Cholesterol
Optimal: Less than 130 mg/dL (3.37 mmol/L)
Near/above optimal: 130-159 mg/dL (3.37-4.12mmol/L)
Borderline high: 160-189 mg/dL (4.15-4.90 mmol/L)
High: 190-219 mg/dL (4.9-5.7 mmol/L)
Very high: Greater than 220 mg/dL (5.7 mmol/L)


Unhealthy lipid levels and/or the presence of other risk factors such as age, family history, cigarette smoking, diabetes and high blood pressure, may mean that the person tested requires treatment.

* atherosclerotic cardiovascular disease (ASCVD)

credit from https://labtestsonline.org/understanding/analytes/lipid/tab/test

อาการของไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรัง (Symptoms of Chronic Hepatitis B)

อาการของไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรัง 
(Symptoms of Chronic Hepatitis B) 

ในผู้ใหญ่ที่เป็นไวรับตับอักเสบบีฉับพลัน (Acute Hepatitis B) พบการเป็นเรื้อรังน้อยกว่าร้อยละ 5 โดยทั่วไปจะหายไปในเวลา 2-3 เดือนและต้องหายใน 6 เดือน 

A, resolution of active infection; B, progression to chronic infection.
credit: http://www.worldgastroenterology.org/guidelines/global-guidelines/hepatitis-b/hepatitis-b-english

ในผู้ป่วยที่ไม่สามารถกำจัดไวรัสตับอักเสบบีออกจากร่างกายได้ภายในเวลาดังกล่าว เรียกว่า ตับอักเสบบีเรื้อรัง (Chronic Hepatitis B) ซึ่งผู้ป่วยกลุ่มนี้มักไม่สามารถกำจัดไวรัสตับอักเสบบีออกจากร่างกายตลอดชีวิต ปัจจัยที่ทำให้ร่างกายไม่สามารถกำจัดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีออกจากร่ายกายและเป็นเรื้อรังคือ 
*** การติดเชื้อขณะอายุน้อย โดยเฉพาะอายุน้อยกว่า 1 ปี 
*** ได้รับยากดภูมิต้านทาน หรือมีภาวะภูมิต้านทานบกพร่อง ทำให้ไม่สามารถกำจัดเชื้อได้อย่างมีประสิทธิภาพ การกำจัดไวรัสตับอักเสบบีต้องอาศัยภูมิต้านทาน เช่น บางครั้งยาลูกกลอนหรือยาสมุนไพรที่มีส่วนผสมของสารสเตอรอยด์ (Steroid) จะกดการทำงานของเม็ดเลือดขาวซึ่งสร้างภูมิต้านทาน ได้  
*** ปัจจัยทางพันธุกรรมที่ทำให้การทำงานของภูมิต้านทานไม่ปกติ 

    เมื่อเป็นไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรัง (Chronic Hepatitis B ; CHB) เชื้อไวรัสจะฝังอยู่ในตับตลอดเวลา และอาจแบ่งโรคออกได้เป็น 3 ระยะ สำคัญๆ คือ 
1 Immune tolerance ระยะที่มีเชื้อมากแต่โรคสงบ พบว่าในระยะแรกๆ โดยเฉพาะกลุ่มที่ติดเชื้อตั้งแต่แรกคลอด ช่วงอายุน้อยๆ 10-15 ปีแรกของชีวิต แม้มีปริมาณเชื้อไวรัสตับอักเสบบีในเลือดและในตับมากมายแต่ไม่มีการอักเสบของตับเลย ทั้งนี้เพราะภูมิต้านทานหรือเม็ดเลือดขาวของผู้ป่วยยังตรวจไม่พบว่ามีเชื้อแปลกปลอมแฝงอู่ในตับของผู้ป่วย การตรวจเลือดจะมีปริมาณไวรัสมากมายในเลือด (HBV DNA) แต่การทำงานของตับปกติ (AST/ALT) หากมีการตรวจพยาธิวิทยาของตับก็มักไม่พบการอักเสบของตับ 

2 Immune clearance ระยะนี้ภูมิต้านทานของผู้ป่วยเริ่มตรวจพบว่ามีไวรัสตับอักเสบบีอยู่ในตับ จึงพยายามกำจัดหรือควบคุมไวรัสตับอักเสบบี เนื่องจากไวรัสตับอักเสบบีอยู่ในเซลตับ การทำลายไวรัสตับอักเสบบี เม็ดเลือดขาวจึงต้องทำลายเซลตับของผู้ป่วยด้วย ทำให้มีการตายของเซลตับเกิดภาวะตับอักเสบขึ้น เกิดเกิดตับอักเสบ จะพบว่ามีระดับ AST/ALT สูงขึ้น อาจ 2-5 เท่า เช่น ระดับประมาณ 80-200 U/L (หน่วย/ลิตร) (ค่าปกติ AST และ ALT ประมาณไม่เกิน 40 U/L อาจแตกต่างบ้างเล็กน้อยตามแต่ละห้องปฏิบัติการ) การเกิดการอักเสบขนาดนี้มักไม่มีอาการอะไร ไม่มีตาเหลืองตัวเหลืองเหมือนตับอักเสบเฉียบพลัน ในผู้ป่วยที่ภูมิต้านทานแข็งแรงดีการอักเสบอาจเกิดไม่นานไม่กี่เดือนก็ควบคุมไวรัสได้เข้าสู่ระยะสงบ หากการอักเสบเกิดนานๆ มีการตายของเซลตับมากๆ ในที่สุดเมื่อเข้าสู่ระยะสงบ การอักเสบและไวรัสลดลงเหมือนกัน แต่ตับอาจกลายเป็นตับแข็งไปแล้ว เพราะผ่านการอักเสบมานาน 

Credit : http://hepbblog.org/2013/08/13/diagnosed-with-chronic-hepatitis-b-what-phase-immune-clearance/


3 Non-replicative   ระยะโรคสงบเชื้อน้อย ระยะนี้จะพบว่าการทำงานของตับปกติ หากตรวจเชื้อไวรัสก็จะน้อย อาจเพียงเป็นหลักร้อยหรือหลักพันตัว (copies) การตรวจ HBeAg จะให้ผลลบ ผู้ที่ผ่านระยะที่สองมาได้ก็จะเข้าสู่ระยะนี้ ซึ่งขึ้นกับว่ากว่าจะผ่านระยะที่สองนานเท่าใด บางท่านอักเสบอยู่ไม่กี่เดือนก็เข้าสู่ระยะสงบ ตับก็เกือบปกติ บางท่านผ่านการอักเสบช่วงวัยรุ่นจนถึงวัยผู้ใหญ่อยู่หลายเดือนกว่าจะเข้าสู่ระยะสงบ ตับอาจเสื่อมไปมากแล้ว แม้ผลการทำงานของตับเป็นปกติแต่ตับผู้ป่วยอาจเป็นตับแข็งไปแล้วก็ได้  โปรดอย่าเข้าใจว่าผู้ที่เป็นตับแข็ง จะต้องมีอาการหรือผลเลือด (AST/ALT) ผิดปกตินะครับ เพราะหากมีอาการแสดงว่าต้องเป็นมากๆแล้วระยะสุดท้ายเท่านั้น 
      

 ภาพแสดงระยะต่างๆของไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรัง Credit: http://slideplayer.com/slide/6361061/ 

       ในอดีตเรามักเรียกผู้ป่วยในระยะนี้ว่า พาหะไวรัสตับอักเสบบี ทำให้ไม่ค่อยได้ให้ความสนใจ นึกว่าไม่ได้เป็นอะไร แต่ความจริงผู้ป่วยจำนวนหนึ่งมีตับแข็ง อาจเกิดภาวะตับวายในอนาคตหรือเกิดมะเร็งตับได้ จึงพยายามไม่เรียกว่า พาหะ อีกแต่เรียกเป็น ไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรังระยะสงบ (Inactive chronic carrier phase) ดูจะดีกว่า ที่สำคัญคือ ระยะต่างๆ ทั้ง 3 ที่กล่าวมานี้มีการกลับไปกลับมาได้ตลอด ระยะสงบก็อาจกลับไปกำเริบ โดยอาจไม่มีอาการอะไรเลย และอาจไม่ต้องมีตัวกระตุ้นก็ได้ ดังนั้นผู้ป่วยแม้อยู่ในระยะสงบ ก็ควรได้รับการตรวจสัก 3-6 เดือนต่อครั้ง เพื่อดูว่ามีการอักเสบหรือไม่ ในระยะนี้จะมี HBsAg ให้ผลบวก แต่ 80% HBeAg จะเปลี่ยนจากบวกไปเป็นลบ ขณะที่ Anti-HBe เปลี่ยนจากผลลบมาเป็นผลบวก เรียกว่าเกิด seroconversion 

 

For as long as HBsAg is detectable, the patient's blood and other bodily fluids are infectious for hepatitis B. The presence of HBeAg indicates very rapid viral replication. The presence of antiHBs signifies recovery or successful immunisation with seroconversion 

credit : http://www.mims.com/India/diagnoses/info/1095?q=S.antiHBs 

บรรณานุกรม และ website เพิ่มเติม 

1  รศ.นพ.ทวีศักดิ์  แทนวันดี ไวรัสตับอักเสบบีและซี ภัยเงียบใกล้ตัวคุณ  2  ภาพประกอบจาก http://www.worldgastroenterology.org/guidelines/global-guidelines  /hepatitis-b/hepatitis-b-english
3  ภาพประกอบจาก http://hepbblog.org/2013/08/13/diagnosed-with-chronic-hepatitis- b-what-phase-immune-clearance/
4  ภาพประกอบจาก http://slideplayer.com/slide/6361061/
5  ภาพประกอบจาก http://www.mims.com/India/diagnoses/info/1095?q=S.antiHBs 
6  http://visitdrsant.blogspot.com/2010/07/blog-post.html 

Updated 25 MAY 2016 
By Retromedtech